गुरु शनी महायुती – एक दुर्मिळ खगोलीय घटना
खगोल प्रेमींसाठी २१ डिसेंबर २०२० ला एक पर्वणी आहे. गुरु आणि शनी या ग्रहांची महायुती आहे. तर पाहूया महायुती म्हणजे काय?
सूर्यामलेत सर्व ग्रह सूर्याभोवती फिरत असतात. या त्यांच्या परिभ्रमणामध्ये, काही वेळा अशा असतात की पृथ्वीवरून पाहतांना आपल्याला दोन ग्रह एकमेकाच्या अगदी जवळ आलेले दिसतात. प्रत्यक्षात ते आपापल्या जागी एकमेकापासून लक्षावधी किमी दूर असतात, परंतु त्याच्या खगोलीय स्थितीमुळे पृथ्वीवरून एकमेकाच्या जवळ दिसतात.
Solar System - सूर्यमाला
हे सर्व ग्रह सूरीमलेत नियमितपणे एकमेकांच्या जवळून जाताना दिसतात. यामध्ये गुरु आणि शनीची अशा प्रकारची खगोलीय स्थिती आकाशात प्रत्येक 20 वर्षानंतर एकदा पाहिली जाते.
गुरु आणि शनी ग्रहांनी आकाशात अशा प्रकारे एकमेकांच्या इतक्या अगदी जवळपास (साधारण १ अंशाचा १ दशांश भाग) दिसणे जवळजवळ दर ४०० वर्षानी होते. अशी घटना पाहण्याचे भाग्य प्रत्येक वेळेस असेलच असे नाही. कारण यास अनेक खगोलीय घटक आणि पृथ्वीवरील हवामान (दिवस रात्र, ढगाळ वातावरण, इ.) कारणीभूत असतात.
गुरु आणि शनी हे दोन्ही ग्रह साधारणत: एका अंशांच्या दशमांश भागाच्या अंतरावर दिसतील. २१ डिसेंबर ला ते इतके जवळ येतील की हाताच्या बोटाच्या पेरा एवढ्या जागेत आकाशातील दोन्ही ग्रह सहजपणे दिसतील. खाली दिलेल्या आकृतीतून हे अधिक स्पष्ट होईल.
Jupiter Saturn Conjunction - गुरु शनी युती
ही अद्भुत खगोलीय घटना सूर्यास्तानंतर नैऋत्य दिशेला दुर्बिणीविना साध्या डोळ्यांनी सुद्धा पाहू शकता. परंतु जर आपल्याकडे दुर्बिणअसेल तर आपल्याला गुरूचे चार मोठे चंद्र गुरुभोवती फिरताना दिसू शकतील. सूर्यास्तानंतर साधारण एक तासाने नैऋत्य आकाशाकडे पहा. गुरु ग्रहाचा एक चमकदार तारा दिसेल आणि सहज दृश्यमान होईल. २१ डिसेंबर पर्यंत शनी किंचित क्षीण होईल आणि थोड्या वर दिसेल आणि गुरूच्या डावीकडे दिसेल, जेव्हा गुरुने त्यास मागे टाकले असेल आणि ते आकाशात उलटून जातील.
Jupiter Saturn Conjunction position - गुरु शनी युती आकाशीय स्थिती
मग आता प्रश्न येतो, या वर्षाचा देखावा इतका दुर्मिळ कशामुळे?
गुरु आणि शनी ग्रहांची या प्रकारची खगोलीय स्थिती साधारणत: दर ४०० वर्षानी होते, परंतु या वेळेस ही घटना घडण्याची वेळ पृथ्वीच्या खगोलीय आणि भौगोलिक स्थितीमुळे सूर्यास्तानंतर घडत आहे. आणि यामुळेच सूर्यप्रकाशाचा व्यत्यय नसल्याने आपण ही घटना प्रत्यक्ष पाहू शकतोय. आणि अशा प्रकारची स्थिती साधारणत: दर ८०० वर्षानी येते. मग आहे की नाही दुर्मिळ घटना?
तेव्हा या अशा दुर्मिळ घटनेचे प्रत्यक्ष साक्षीदार व्हा, आणि एक आगळा वेगळा आनंद घ्या.